Waarom “Dat kan ik ook wel” zelden goed afloopt: een ode aan het Dunning Kruger effect

Er is iets magisch aan de IT-wereld. Iedereen die ooit op “volgende” heeft geklikt bij een installatiewizard, voelt zich ineens systeembeheerder. En sinds AI zijn intrede heeft gedaan, lijkt half Nederland ineens datawetenschapper. “Dat kan ik ook wel!” is het nieuwe “ik heb een YouTube filmpjes gezien, dus ik ben expert.”

Maar voordat we massaal onze diploma’s inleveren: laten we het eens hebben over het Dunning Kruger effect. Niet om mensen te bashen, maar om te begrijpen waarom goedbedoelde zelfverzekerdheid soms de wagen is waarop digitale rampen binnenrijden.

Wat is dat Dunning Kruger effect eigenlijk?

In 1999 deden David Dunning en Justin Kruger een ontdekking die zo pijnlijk herkenbaar is, dat je het bijna op een tegeltje wilt drukken. Mensen met weinig kennis overschatten vaak hun eigen kunnen. Niet omdat ze arrogant zijn, maar omdat ze de complexiteit van het onderwerp gewoon niet kúnnen inschatten.

Met andere woorden: als je niet genoeg weet, weet je ook niet dat je iets niet weet. En dat maakt je, hoe ironisch ook, juist zekerder van je zaak.

“Ik heb GPT al gebruikt, hoor!”

AI is hier het perfecte voorbeeld van. Iedereen die ooit ChatGPT of Copilot heeft gevraagd om een mop te vertellen of een samenvatting van een e-mail te maken denkt nu: “Ja hoor, dat kan ik wel toepassen in ons werkproces.” Ondertussen draait er een halve organisatie op een prompt die iemand in z’n lunchpauze heeft getypt, en is het enige wat beveiligd is… de koffiemachine.

Kennis van AI is geen kwestie van “ik heb het gezien, dus ik snap het.” Het is een vakgebied, met ethiek, datamanagement, bias-risico’s, wetgeving en techniek. Maar het lijkt zo simpel, en precies dát maakt het gevaarlijk. De meeste AI-fiasco’s ontstaan niet door AI, maar door mensen die dachten dat ze wisten wat ze deden.

Waarom dit niet lullig bedoeld is

Nee, dit is geen klaagzang. Niemand hoeft zich aangevallen te voelen. We maken dit allemaal mee, ook de experts zelf. De valkuil is menselijk. Maar als we het herkennen, kunnen we er wél iets mee.

De kracht zit in het stellen van de juiste vragen. In toegeven: “Misschien zie ik iets over het hoofd.” In samenwerken met mensen die wél diep in de materie zitten, en daar hun vak van hebben gemaakt.

Het echte risico? Niet weten dat je het niet weet

Het wordt pas link als we stoppen met luisteren. Als een adviseur zegt: “Kies route A”, en het antwoord is: “Ja leuk, maar we gaan B doen, want onze medewerker heeft dat ooit ergens gelezen of gehoord.” Dan schuilt er een risico. Niet omdat iemand dom is, maar omdat het Dunning Kruger spook meeloopt, met een glimlach en een PowerPoint.

En nee, een training van drie uur maakt je geen AI architect. Net zo min als een EHBO-cursus je klaarstoomt voor hersenchirurgie.

Wat kun je doen?

Blijf nieuwsgierig. Vraag door. Laat iemand met échte expertise af en toe die spiegel voorhouden. En als je denkt: “Dat kan ik ook wel,” stel jezelf dan één vraag:

“Weet ik genoeg om te weten dat ik het écht begrijp?”

Als het antwoord ‘misschien’ is, dan is dat al winst. Want dan ben je al een stap verder dan veel anderen.

Tot slot: weet wat je niet weet – en kies de juiste partner

Als het gaat om IT-projecten, digitalisering, AI implementaties of gewoon het managen van de dagelijkse IT-chaos, is er één fout die we keer op keer zien terugkomen: mensen denken dat ze het wel zelf kunnen. Maar eerlijk? Dat is precies het moment waarop het Dunning Kruger effect zijn intrede doet, met een glimlach en een deadline die drie keer verschuift… of erger.

Bij 24ICT begrijpen we hoe complex IT kan zijn. Wij begeleiden projecten van start tot finish, helpen organisaties met strategisch IT-management en geven advies dat past. Zonder bullshit, en daarom werkt het. Geen ronkende buzzwords, maar haalbare plannen. Geen generieke modellen, maar oplossingen die aansluiten op jouw realiteit.

Of het nu gaat om het slim inzetten van AI, het stroomlijnen van processen, of het vlot trekken van vastgelopen projecten, wij zijn er. Niet als roepende aan de zijlijn, maar als sparringpartner die meedenkt, bijstuurt en resultaat levert.

En om het Dunning Kruger effect voor te blijven? Een paar nuchtere tips:

• Houd jezelf en je team scherp. Stel bij ieder project de vraag: “Weten we écht genoeg om dit goed te doen?”
  

• Durf expertise in te schakelen. Niet pas als het misgaat, maar aan het begin, waar het echt verschil maakt.
  

• Verwar zelfvertrouwen niet met vakkennis. De luidste stem is zelden de beste gids.

En bovenal: maak van twijfel een kracht. De beste beslissingen ontstaan als mensen durven zeggen: “Misschien weet ik dit niet helemaal.”

Wil je projecten die wél slagen, IT-management dat vooruit kijkt en advies dat gebaseerd is op ervaring in plaats van meningen?

Dan is 24ICT de juiste paringspartner. Serieus, scherp én prettig in de omgang. (vinden we zelf 😉)

Laten we eens sparren.

Dat zou zomaar het verschil kunnen maken tussen “we dachten dat we het konden” en “we hebben het goed gedaan.”

Maak een afspraak